'Het stadhuis is van de Gouwenaars'

Herbestemming van het monumentale stadhuis van Gouda

Het stadhuis op de Markt in Gouda moet weer de plek worden die iedere Gouwenaar het gevoel geeft dat het stadhuis van de stad en de inwoners is. Je moet er naar binnen kunnen gaan, het gebouw kan gebruikt worden en je zou er ook een kopje koffie moeten kunnen drinken als je naar de Markt bent geweest. “Je moet je welkom voelen en de deuren staan voor iedereen open”, legt projectleider Anne-Marie Goudzwaard uit. Vanaf de zomer in 2027 moet dat mogelijk zijn.

Om dat mogelijk te maken, maakt de gemeente Gouda het stadhuis, dat in de periode 1448-1450 gebouwd is, klaar voor de toekomst. De gemeente Gouda was op zoek naar iemand die dit proces van herbestemming en restauratie kon begeleiden. In de zoektocht kwam men drie jaar geleden uit bij Anne-Marie, die al veel ervaring heeft opgedaan met de herbestemming van monumenten. “De wens van het college was dat dit zorgvuldig moest gebeuren”, vertelt Anne-Marie. “We moeten vooral aandacht hebben voor dit monument van de stad, maar het liefst wel zo snel mogelijk.”

Start van de uitvoering

Na drie jaar van voorbereiden, plannen uitdokteren en overleggen gevoerd te hebben, is er recent een start gemaakt met de uitvoering. Het is de verwachting dat het project voor de bouwvak van 2027 afgerond moet zijn. Tot die tijd kunnen er geen evenementen in het stadhuis plaatsvinden. Voor de start is er participatief onderzoek uitgevoerd naar hoe Gouwenaars het stadhuis zien en wat ze daar graag mee willen. “Wij kunnen het wel bedenken, maar uiteindelijk moet het wel van de stad worden”, verklaart Anne-Marie. Uit de meer dan 700 respondenten kwamen drie dingen naar voren: men moet elkaar daar kunnen ontmoeten, evenementen vieren (huwelijken, bijeenkomsten) en het moet tot de verbeelding spreken. Dat is uiteindelijk de basis geweest voor het plan voor de herbestemming.

Het college had ook de ambitie om te verduurzamen. “Als we dat gaan doen, hoe ver kun je dan komen met zo’n topmonument? Dat was een belangrijk uitgangspunt”, aldus Anne-Marie.

'We moeten vooral aandacht hebben voor dit monument van de stad, maar het liefst wel zo snel mogelijk'

Daarnaast moest het gebouw ook toegankelijk worden voor mensen met een beperking. “Dat tezamen heeft geleid tot een ontwerp, waarin dus ook ruimte is voor een nieuwe entree. Je begrijpt dat er ontzettend veel mensen bij betrokken zijn. Dat kun je nooit alleen en dat hoeft ook niet, maar het was wel een hele puzzel die we met elkaar moesten leggen.”

Compact werken in het centrum

Aannemingsbedrijf Nico de Bont kwam uit de aanbesteding het beste naar voren. “Zij hebben een plan gemaakt dat voor een deel geïnspireerd is op hun aanpak voor de Domtoren in Utrecht. Zij hebben daar ervaring opgedaan hoe je zo compact mogelijk kunt werken midden in het centrum.” De werkzaamheden zijn inmiddels begonnen. Tot en met december 2025 wordt er vooral binnen gewerkt. “Dat zie je dus niet zo duidelijk aan de buitenkant, behalve dat er aanvoer is van bouwmateriaal”, geeft Anne-Marie aan. Wat wel momenteel zichtbaar is, zijn de boringen in de ondergrond op de Markt ten behoeve van de WKO-installatie. Ten tijde van de boringen zijn deze plekken afgeschermd met hekken.

Verduurzaming

Verduurzaming is echt een uitgangspunt geweest voor de opgave. In samenwerking met DWA en de Groene Grachten is een ambitiedocument gemaakt. “We gaan werken aan minimaal 52% CO2reductie en aan een gasloze situatie. Er komt een warmtepomp met een bodemwarmtewisselaar, waardoor geen gas meer nodig is voor energie. Het ventilatiesysteem wordt uitgebreid en er komt ledverlichting. Ook moeten vensters en de zolderverdieping geïsoleerd worden.”

Tijdens de voorbereidingen stuitte het projectteam op een koperen leidingschacht voor de luchtventilatie. "Die wordt gehandhaafd in het toekomstige plan”, zegt Anne-Marie. “Een aantal radiatoren blijven gewoon deel uitmaken van het nieuwe installatieconcept. Zo hebben we afwegingen gemaakt van wat er nu al is en hoe we dat kunnen behouden. Ook hebben we gekeken wat we opnieuw moeten toevoegen om recht te doen aan de ambitie die we hebben gesteld.”

Mooi project

Hoewel Anne-Marie in Amersfoort woont, vragen familieleden zich af of ze Amersfoort niet ingeruild heeft voor Gouda. “Ik voel me absoluut betrokken bij dit project. Ik vind het ook echt een voorrecht om dit te mogen doen namens de gemeente Gouda. Het is een heel mooi project!”

gouda.nl